امام جمعه قزوین در جلسه هفتگی تفسیر قرآن کریم گفت: پناه بردن به جنیان برای کشف اسرار موجب انحراف انسان می‌شود. انسان با اعتماد به خداوند هدایت پیدا می‌کند.
آیت‌الله عبدالکریم عابدینی در جلسه تفسیر قرآن کریم که در روز یکشنبه ۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۱، برگزار شد، اظهار کرد: در سوره جن آمده جنیان آمدند صوت قرائت قرآن توسط پیامبر (ص) را شنیدند و تحت تأثیر قرار گفتند، به پیغمبر ایمان آوردند و گفتند ما تازه پروردگار را شناختیم، خدا خیلی باعظمت است و نیاز به همسر و اولاد نداشته است.
جنیان گفتند سفیه و بی‌خرد ما چیزهای دیگری راجع به خدا می‌گفته و تهمت‌هایی به خدا می‌بسته است، عیب ما هم این بود که گمان می‌کردیم هیچ جن و انسی در این عالم پیدا نمی‌شود که به خودش اجازه دهد به خدا دروغ ببندد.
در آیه 6 سوره جن آمده که جنیان گفتند آدم‌هایی از میان انسان‌ها می‌آمدند به افراد برجسته‌ای از جنیان پناه می‌آوردند، یعنی می‌آمدند به آن‌ها می‌گفتند شما راهنمای ما باشید و بگویید ما چکار کنیم تا موفق شویم.
آنچه جنیان به این آدم‌ها می‌دادند جز گناه و بیراهه نبود، یعنی شیاطین جن فقط این آدم‌ها را به گمراهی، سرگردانی و خسارت مبتلا می‌کردند.
مرحوم طبرسی در مجمع‌البیان فرموده کار برخی آدم‌ها این بود که به جنیان اعتصام می‌کردند، یعنی برای مثال وقتی اعراب در شب تاریک وارد یک بیابان یا دره خوفناکی می‌شدند و می‌ترسیدند، به‌جای اینکه بروند با جنیان پنهان در این مکان صحبت کنند که کاری به این‌ها نداشته باشند، به رئیس و بزرگ آن‌ها می‌گفتند جلوی این آدم‌های بد قوم خود را بگیر تا ما را اذیت نکنند، یعنی می‌گفتند ما به بزرگ این دشت و بیابان از شر سفیهان قومش پناه می‌بریم.
این آدم‌ها وقتی به بزرگان جنیان متوسل می‌شدند، مرتکب کفر و بیراهه می‌شدند، چون دچار ذلت می‌شدند و خدا را نادیده می‌گرفتند و به سمت غیر خدا می‌رفتند، بنابراین آن کسانی که به بزرگان جنیان متوسل می‌شدند جز اینکه به گناهشان افزود شود، در شرک غوطه‌ور شوند و خسارت ببیند، هیچ نتیجه‌ای نمی‌گرفتند و چیزی نصیب‌شان نمی‌شد.
همچنین مرحوم طبرسی در بخش دیگری گفته وقتی این آدم‌ها می‌رفتند نزد بزرگ جنیان التماس می‌کردند که جلوی قومش را بگیرد تا آن‌ها را آزار ندهد، این آدم‌ها فقط ذلت و ضعف خود را نشان می‌دادند و فقط همین ذلت و ضعف به آن‌ها اضافه می‌شد، وگرنه جنیان که نمی‌توانستند کاری برای این آدم‌ها انجام دهند.
در حالت کلی می‌توان گفت این کار فقط بر سفاهت این آدم‌ها، گناه، کذب و ظلم‌شان می‌افزود، برخی مفسرین می‌گویند آن کسانی که برخی آدم‌ها می‌روند به آن‌ها متوسل می‌شوند، این متوسل شدن باعث می‌شود به طغیانگری آن‌ها اضافه می‌شود.
زراره از امام باقر (ع) در رابطه با این آیه از سوره جن نقل می‌کند که حضرت فرمود کاهنی که ادعا می‌کند با شیطان ارتباط دارد و شیطان به او از غیب خبر می‌دهد، قرآن این را سرزنش می‌کند.
علی‌بن‌ابراهیم نیز در تفسیرش آورده که برخی جنیان نزد برخی آدم‌ها می‌آمدند، این جنیان قبل از ولادت پیامبر (ص) ارتباطاتی با آسمان داشتند و استراق‌سمع می‌کردند، این ارتباطات را می‌آوردند در میان مردم مطرح می‌کردند، آدم‌ها هم وقتی که این خبرهای غیبی را می‌شنیدند خبرفروشی راه می‌انداختند، یعنی می‌آمدند به آدم‌های دیگر می‌گفتند ما این‌ها را می‌دانیم، ما می‌توانیم کاری کنیم تو در فلان‌کار موفق شوی و دشمنت را شکست بدهی.
علی‌بن‌ابراهیم قمی گفته این آدم‌ها دچار خسران می‌شوند و جز عذاب بر آن‌ها اضافه نمی‌شود.
در امالی‌الصدوق آمده وقتی امیرالمؤمنین (ع) تصمیم گرفت برای جنگ نهروان حرکت کند، منجّمی به آن حضرت گفت ساعتی که تو حرکت کردی ساعت خوبی نیست، وقتی سه ساعت از وسط روز گذشت آن موقع حرکت کن، حضرت سؤال کردند چرا چنین پیشنهادی را به من می‌دهی؟
آن منجم اظهار کرد اگر این ساعت حرکت کنی هم به خودت و هم به لشکریانت ضررهای جدی وارد می‌شود اما اگر آن ساعتی که من می‌گویم حرکت کنی موفق و پیروز می‌شوی و به چشم‌انداز موردنظرت می‌رسی.
امیرالمؤمنین (ع) فرمود این شتری که اکنون همراه من است، می‌دانی الان در شکم او چه خبر است؟ بچه موجود در شکم این شتر ماده است یا نر؟ منجم باز عنوان کرد اگر بنشینم حساب کنم می‌توانم پاسخ سؤال تو را بدهم، امیرالمؤمنین (ع) فرمود اگر کسی حرف تو را تصدیق کند و حرفت را باور کند، نشان‌دهنده این است که قرآن را تکذیب کرده است.
امیرالمؤمنین (ع) در ادامه به آن منجم فرمودند ادعایی را که تو داری، پیامبر (ص) نیز چنین ادعایی را نمی‌کرد، آیا تصور می‌کنی می‌توانی ساعتی را مشخص کنی که اگر کسی در آن ساعت حرکت کند و به سوی کاری برود موفق می‌شود؟ آیا تصور کرده‌ای می‌توانی ساعتی را پیش‌بینی کنی که اگر کسی در آن ساعت به دنبال کاری برود دچار ضرر و زیان می‌شود؟
حضرت عوارض اعتقادی و آثار کفر و شرک کلام این منجم را تبیین کردند و فرمودند اگر کسی حرف‌های تو را باور کند، در این مسئله‌ای که حرفت را گوش کرده، دچار شرک شده است، زیرا خداوند می‌خواهد در همه مسائل تمام هوش و حواس ما فقط متوجه خدا باشد، نه اینکه هر کس از راه برسد و راه سعادت و شقاوت را برای آدم‌ها تعیین کند.
امام علی (ع) به آن منجم فرمودند این‌گونه که تو حرف می‌زنی، اگر آدم‌ها دنبال تو بیایند در جلوگیری از بدی‌ها و خطرها باید خودشان را به تو محتاج ببینند، نه اینکه به خدا محتاج ببینند، یعنی آن کسی که حاجت‌شان را برآورده می‌کند تو هستی، وقتی به تو توجه می‌کنند نشان می‌دهد تو را برآورنده حاجت خود می‌شناسند، یعنی تکیه، اعتماد و توکل‌شان به تو می‌شود، در حالی که خدا می‌خواهد آدم‌ها به خدای متعال اعتماد کنند.
حضرت در ادامه فرمودند هر کس به تو اعتماد کند و ایمان بیاورد، نشان می‌دهد برای خدا شریک قرار داده است، اگر این‌گونه باشد هیچ گمانه خوشبختی و هیچ زیان و ضرری جز آنچه تو می‌گویی وجود ندارد.
حضرت در ادامه رو به این منجم کرد و فرمود تو را تکذیب می‌کنم، دقیقاً همان ساعتی که تو می‌گویی حرکت نکنید ما همان ساعت حرکت می‌کنیم، حضرت با این کار به ما یاد می‌دهد هر وقت در مقابل سوءاستفاده‌گران قرار گرفتید سیره و رفتار شما این‌گونه باشد.
مشابه همین مسئله در نهج‌البلاغه نیز آمده که منجمی نزد حضرت آمده و به ایشان می‌گوید اگر در فلان ساعت حرکت کنی موفق خواهی شد و اگر در فلان ساعت حرکت کنی موفق نخواهی شد، حضرت اینجا به مردم فرمودند بر حذر باشید از اینکه سراغ این کارها بروید، مگر اینکه از نجوم در بیابان‌ها و دریاها استفاده کنید، فقط در این صورت اشکال ندارد.
در بحران دریاها که هر چه نگاه می‌کنیم فقط آب می‌بینیم، می‌توانیم با استفاده از علم نجوم شمال و جنوب را پیدا کنیم، این علی‌الخصوص در بین مسلمان‌ها بیشتر رایج بوده که از ستارگان برای راهیابی در بیابان‌ها و در دریاها بهره می‌برده‌اند.
حضرت در ادامه به مردم فرمودند اگر به سراغ نجوم بروید و بگویید این ستاره خوشبختی می‌آورد یا این ستاره بدبختی می‌آورد، اشتباه است، چون فقط کاهن‌ها هستند که منجمی را برای کارهای این‌چنینی می‌خواهند، چنین کاهنانی مانند ساحران هستند و ساحران نیز مانند کافران هستند، کافران نیز در آتش گرفتار خواهند شد، بنابراین زندگی‌تان را فقط با اعتماد به خدای متعال پیش ببرید.
در قرآن آمده این خداست که نجوم را برای شما قرار داد که فواید بسیاری دارد؛ خیلی از جاها قرآن گفته این ستارگان آیه و نشانه هستند، در قرآن آمده خدا ستارگان را قرار داد که در تاریکی شب در بیابان‌ها و دریاها گرفتار نشوید و بتوانید راهتان را پیدا کنید.
خداوند در آیه 7 سوره جن فرموده جنیان داشتند حرف می‌زدند و سوابق خود را می‌گفتند، آن‌ها می‌گفتند ما در ابتدا کجا بودیم و سپس به برکت قرآن راهمان را پیدا کردیم، آن‌ها از زمان جاهلیت قبل از ایمان‌شان صحبت می‌کردند.
خداوند می‌فرماید همان طور که انسان‌ها قبل از ایمان این گمان را می‌کنند، جنیان کافر هم گمان می‌کردند خدا هیچ پیغمبری را به رسالت نفرستاده است، یعنی نبوت را انکار می‌کردند، همچنین در برخی معانی نیز آمده که جنیان کافر گمان می‌کردند در قیامت خداوند هیچ کسی را مبعوث نمی‌کند.
البته این دو مفهوم در هم تنیده است، یعنی آن کسی که نبوت، رسالت، وحی و کتاب را منکر می‌شود، خود به خود منکر اخبار مربوط به قیامت هم می‌شود.
مؤمنین جن به انسیان کافر می‌گفتند کافران انسی هم مثل جنیان کافر تصور می‌کردند بعد از عیسی (ع) و موسی (ع) پیغمبری مبعوث به رسالت نشده است، در ادامه نیز آمده این جنیان علیرغم اینکه متمرّد بودند و حرف گوش نمی‌کردند، وقتی قرآن را شنیدند ایمان آوردند و گفتند قرآن باعث رشد ما شد.
این جنیان مؤمن به انسیان کافر گفتند این رسول از جنس شماست، به زبان شما سخن می‌گوید، چرا شما متوجه صداقت کلام او نمی‌شوید، این‌ها را مرحوم طبرسی در مجمع‌البیان مطرح کرده است.
جنیان در آن شرایط می‌گفتند چه اتفاقی افتاده که اوضاع تغییر کرده است، ما قبلاً می‌رفتیم در آسمان‌ها جست‌وجو می‌کردیم و خبرهای غیبی شکار می‌کردیم و خبرفروشی می‌کردیم اما پس از رسالت یافتن پیامبر (ص) هر کجا می‌خواهیم نفوذ کنیم جلوی ما گرفته می‌شود.
خداوند در آیه 9 سوره حجر فرموده ما وقتی ذکر را نازل کردیم، باید از آن محافظت کنیم، بزرگ‌ترین ذکر عالم هستی رسول خداست، ما باید هم از ذکر و هم از رسول خدا محافظت کنیم.
خداوند در آیات 98 تا 100 سوره نحل فرموده شما هم وقتی قرآن می‌خوانید باید حفاظتی برای خود به وجود بیاورید، همان گونه که خدا وقتی پیغمبر را فرستاد آسمان‌ها را محافظت کرد، شما هم وقتی قرآن می‌خوانید فضای ذهن، روح و اندیشه خود را امنیتی کنید، در غیر این صورت شیطان در شما نفوذ می‌کند، باید از شیطان رجیم به خدا پناه ببرید.
وقتی به خدا پناه بردیم کار درست می‌شود، نگوییم من به خدا پناه بردم اما شیطان هم کار خودش را می‌کند، این گونه نیست، همین که شما به خدا پناه بردید دیگر شیطان هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.
خداوند در آیه 101 سوره مبارکه اعراف از این گنبد محافظ نام برده و فرموده آن‌هایی که تقوا را پیشه خود قرار می‌دهند اگر شیطان بخواهد در آن‌ها نفوذ کند، متوجه می‌شوند، یعنی اگر شیطان به سراغشان بیاید، شیطان را می‌شناسند و دست رد به سینه او می‌زنند، چون برق بصیرت در جانشان می‌درخشد و کورکورانه زندگی نمی‌کنند.
از این آیات نتیجه می‌گیریم که در انجام رسالت‌های الهی باید به وعده‌های خدای متعال اعتماد کرد و نباید احساس ضعف، تنهایی و ناتوانی را ابراز داشت، هر کس به خدا اعتماد کند خدا او را هدایت می‌کند.
بزرگانی که در عصر غیبت کارهای بزرگ انجام دادند، مانند امام(ره)، رهبر معظم انقلاب اسلامی و حاج قاسم سلیمانی که در انجام رسالت‌های الهی به آنچه که خدا گفت اعتماد کردند، برای مثال خدا گفت هر کس دین و آئین خدا را یاری کند، خدا او را یاری خواهد کرد، این بزرگان به این آیه اعتماد کردند و خدا نیز به آنان یاری رساند.
خداوند در آیات 7 تا 9 سوره فتح فرموده همه آسمان‌ها و زمین جنود خدا هستند، خدایی که عزت‌مند و حکیم است، ای مؤمنین این عظمت پیامبر (ص) را پاس بدارید و برای وقار او را ارزش قائل باشید و صبح تا شام با یاد و ذکر خدای متعال باشید.
آیات قرآن را مانند باران فرض کنیم، دل‌هایمان را هم مثل زمین در نظر بگیریم و بگوییم آیات قرآن اگر بر صفحه جان ما ببارد، جان ما کویر نمی‌ماند و جوانه‌های ارزش‌های متعالی در وجود ما پیدا می‌شوند.
در حدیث قدسی آمده که خداوند فرموده هر کس با کسی که ولی و دوست من است کارش به جنگ برسد، خودش را برای جنگ با من مترصّد و آماده کرده است، یعنی خودش را آماده کرده که با خدا بجنگد.
ابن‌عباس می‌گوید سر پل صراط آدم‌ها را رصد می‌کنند، هر کس ایمان داشت، توحید داشت و همه کار او سر جای خود بود که کارش درست است و عبور می‌کند، اما در غیر این صورت او را نگه می‌دارند، یعنی بر سر پل صراط آدم‌ها را رصد می‌کنند و همین طوری نمی‌گذارند هر کسی بیاید و عبور کند.