نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین در جلسه تفسیر قرآن کریم بیان ویژگی‌ها و شرایط منافقین و کفار در دنیا و قیامت پرداخت.
آیت‌الله عبدالکریم عابدینی در جلسه 85 تفسیر قرآن کریم که در تاریخ 27 آبان 1403 در مسجد شیخ‌الاسلام برگزار شد، در شرح سوره مجادله اظهار کرد: خدای متعال در آیات 14 تا 16 سوره مجادله می‌فرماید «أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ، أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ، اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ».
یعنی (آيا نديدهاى كسانى را كه قومى را كه مورد خشم خدايند به دوستى گرفتهاند آن‌ها نه از شمايند و نه از ايشان و به دروغ سوگند ياد مى‌كنند و خودشان هم مىدانند، خدا براى آنان عذابى سخت آماده كرده است راستى كه چه بد می‌کردند، سوگندهاى خود را چون سپرى قرار داده بودند و مردم را از راه خدا بازداشتند و در نتيجه براى آنان عذابى خفت‌آور است).
خدای متعال در این آیات می‌فرماید آیا ندیدید سرنوشت کسانی را که ولایت‌پذیر کسانی شدند که خدا به آن‌ها غضب کرده است؟ منظور خداوند در این آیه یهودیان بوده است.
خدای متعال در این آیه می‌فرماید آیا ندیدید آن‌هایی که زیر چتر یهودیان رفتند و با یهودیان هم‌نوایی کردند، چه سرنوشتی داشتند؟ چه کسانی زیر چتر یهودیان رفتند؟ منافقین زیر چتر یهودیان رفتند، همان‌ها که به ظاهر می‌گویند ما مسلمان هستیم، اما رابطه مخفیانه با دشمنان خدا و یهود مغضوب برقرار می‌کنند.
خدای متعال در ادامه می‌فرماید شما که مسلمان هستید بدانید آن‌هایی که دل به یهود، مستکبران و صهیونیست‌ها سپرده‌اند، از شما نیستند، مبادا این‌ها را از خودتان ببینید، این‌ها نفوذی دشمن هستند، این منافقین حتی به درد یهودیان هم نمی‌خورند، یعنی نه از مسلمانان هستند و نه به درد یهودیان می‌خورند، هر کجا هم لازم باشد برای دروغ‌هایی که می‌گویند سوگند می‌خورند.
خدا عذاب دردناک برای این‌ها آماده کرده است، این‌ها خیلی بد عمل می‌کنند، این‌ها قسم‌ها و سوگندهایشان را سپر قرار دادند برای اینکه بتوانند ایده‌ها و آرمان‌های خود را پیش ببرند و مانع راه خدا می‌شوند، عذاب خوارکننده‌ای در انتظار این‌هاست.
شخصی نقل می‌کند که از امیرالمؤمنین (ع) شنیدم که می‌فرمود وقتی کسی وارد حفره و جای قبر خود می‌شود، 2 ملک وارد می‌شوند، اولین سؤالی که می‌پرسند، می‌گویند خدای تو کیست؟
در آنجا دیگر حفظیات به درد ما نمی‌خورد، بلکه آن چیزی که آن را در مسیر زندگی به کار گرفتیم، به دردمان می‌خورد، اگر ما یک عمر رب و پروردگار خود را یک بت، یک آدم گردن‌کلفت یا یک آدم قدرتمند دیدیم، در قبر نیز همان رب ماست، اما اگر در دنیا ربناهای واقعی گفته باشیم، در قبر حالمان خوب است.
امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید سپس می‌پرسند نبی تو کیست؟ ولی تو کیست؟ اگر کسی این‌ها را درست جواب داد و به گونه‌ای زندگی کرده بود که توانست این پرسش‌ها را جواب دهد، نجات پیدا می‌کند، اما اگر نتوانست جواب بدهد عذاب می‌شود.
در ادامه شخصی از امیرالمؤمنین (ع) سؤال کرد آن کسی که خدا را قبول دارد، رسول خدا (ص) را هم قبول دارد، اما ولی خدا را قبول ندارد، چه به سر این آدم می‌آید؟ حضرت فرمودند این آدم مذبذب و معلق است، یعنی ثبات ندارد و معلوم نیست ولی و امامش کیست و سرگردان است، هر کس سرگردان و گمراه باشد، راه را پیدا نمی‌کند، «اهدنا الصراط المستقیم» در ذاتش، جنسش، دنیایش و آخرتش وجود ندارد.
حضرت در ادامه فرمود به رسول خدا (ص) گفته شد این ولی که اینقدر اهمیت دارد، مصداقش کیست؟ پیامبر (ص) فرمود امیرالمؤمنین (ع) ولی شما در این زمانه است، بعد از او نیز جانشینانش ولی شما هستند، جانشینان او حجت‌های خدا برای شما در هر زمانی هستند تا اینکه شما مانند گمراهان زمان‌های پیشین نشوید که آن‌ها گفتند خدایا خوب بود برای ما رسول می‌فرستادی تا ما از آیات تو تبعیت می‌کردیم و به گمراهی کشیده نمی‌شدیم، در نتیجه خوار و رسوا هم نبودیم.
حضرت در ادامه فرمود تمام بیچارگی و گمراهی این‌ها این بود که آیات الهی که اوصیاء الهی و جانشینان انبیاء بودند را درک نکردند، جهل و نادانی باعث شد این‌ها گمراه شوند.
حضرت در ادامه فرموده خدا به آن‌ها جواب داد و فرمود حالا منتظر باشید تا ببینید آن‌هایی که در صراط مستقیم زندگی می‌کنند کارشان به کجا ختم می‌شود و آن‌هایی که در گمراهی هستند کارشان به کجا می‌کشد؟
این منافقین و کسانی که از امامشان دست برداشتند و دلشان خوش بود که مسلمان هستند، این‌ها پای کار ولی خود نیامدند، خودشان را آزاد دیدند و فکر کردند احتیاجی ندارند جانشینان انبیاء و سول اکرم (ص) را بشناسند و با آن‌ها همراه باشند.
امیرالمؤمنین (ع) در ادامه می‌فرماید خدا به خاطر همین، این‌ها را مورد سرزنش قرار داد، اوصیاء همان‌هایی هستند که سر پل صراط ایستاده‌اند، هر کس آن‌ها را بشناسد و هر کس که آن‌ها او را بشناسند، می‌تواند از آنجا عبور کند، در غیر این صورت جایگاهش جهنم خواهد بود.
خدای متعال در آیه 17 سوره مجادله فرموده است «لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»، یعنی (در برابر خداوند نه از اموالشان و نه از اولادشان هرگز كارى ساخته نيست آن‌ها دوزخىاند و در آن جاودانه مىمانند).
خدای متعال در آیه می‌فرماید آن‌هایی که ولایت خدا، رسول خدا (ص) و جانشین رسول خدا (ص) را کنار گذاشتند و خودشان را با این سامانه همراه و هماهنگ نکردند و جزو جنود خدا به حساب نیامدند، این‌ها نه اموالشان به کارشان می‌آید و نه اولادشان می‌تواند برایشان کاری کند، این‌ها اهل جهنم‌اند.
یک نفر اهل نماز، عبادت، عدالت و انصاف است، این اهل بهشت است، یک نفر اهل دروغ، ریاست، نفاق، کفر و ظلم است، این اهل جهنم است، خدای متعال در آیه 17 سوره مجادله، منافقین را اهل جهنم معرفی می‌کند و در جهنم هم خلود دارند و ماندگارند.
هیچ‌چیزی نمی‌تواند جای خدا را بگیرد، آن ارتباطی که خدا می‌خواهد بندگانش با او داشته باشند، بندگانش باید از طریق توحید، نبوت، ولایت و رسالت با او همراه شوند، وقتی بنده‌ای این را نداشته باشد، آیا اولاد و اموال می‌توانند جای این را برایش بگیرند؟ خیر هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین این شود.
حالا چرا خداوند در این آیه از اولاد و اموال سخن به میان آورده است؟ زیرا خیلی وقت‌ها همین اولاد و اموال این‌ها را از ارتباط با خدا بازداشته است.
خدای متعال در آیه 10 سوره آل‌عمران فرموده است «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ»، یعنی (ثروت‌ها و فرزندان كسانی كه كافر شدند، نمی‌تواند آنان را از عذاب خداوند باز دارد، و از كيفر، رهايی بخشد، و آنان خود، آتشگيره دوزخند).
خدای متعال در این آیه می‌فرماید کسانی که کفر می‌ورزند اموال و اولادشان نمی‌توانند کاری برای این‌ها کنند و این‌ها اهل جهنم هستند، نه تنها اهل جهنم هستند بلکه خود این‌ها مواد آتش جهنم هستند.
خدای متعال در آیه 23 سوره فجر می‌فرماید «وَجِيءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ»، یعنی (و جهنم را در آن روز حاضر آورند)، خدای متعال در این آیه می‌فرماید در روز قیامت جهنم را کشان کشان می‌آورند، یعنی فرد جهنمی هم خود جهنم است که این جهنم سیار را کشان‌کشان به سمت جهنم ثابت می‌برند، بنابراین فرد گناهکار خودش آتش جهنم است.
خدای متعال در آیات 90 و 91 سوره آل‌عمران می‌فرماید «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُولَئِكَ هُمُ الضَّالُّون، إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِمْ مِلْءُ الْأَرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَى بِهِ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِينَ»، یعنی (كسانى كه پس از ايمان خود كافر شدند سپس بر كفر خود افزودند هرگز توبه آنان پذيرفته نخواهد شد و آنان خود گمراهانند، در حقيقت كسانى كه كافر شده و در حال كفر مردهاند اگر چه فراخناى زمين را پر از طلا كنند و آن را براى خود فديه دهند هرگز از هيچ‌یك از آنان پذيرفته نگردد آنان را عذابى دردناك خواهد بود و ياورانى نخواهند داشت).
خدای متعال در آیه 90 سوره آل‌عمران راجع به منافقین می‌فرماید این‌ها که پس از اینکه ایمان آوردند، کافر شدند، بعد بیشتر در کفر ورود کردند، این‌ها حتی اگر توبه کنند، توبه‌شان پذیرفته نمی‌شود، این‌ها همان گمراهان هستند، شاید این آیه اشاره به آیه 7 سوره حمد داشته باشد که ملعونین و مغضوبین درگاه خدا یهودی‌ها هستند و ضالین و گمراهان هم منافقین هستند.
در آیه 91 سوره آل‌عمران نیز فرموده است این‌هایی که کافر شدند و در حالی که کافر بودند، مردند، اگر تمام زمین پر از طلا از طرف این‌ها برای آزادی‌شان داده شود، پذیرفته نمی‌شود، این‌ها عذاب دردناک می‌کشند و هیچ کس یاور این‌ها نخواهد بود.
خدای متعال در آیه 116 سوره آل‌عمران می‌فرماید «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»، یعنی (كسانى كه كفر ورزيدند هرگز اموالشان و اولادشان چيزى از عذاب خدا را از آنان دفع نخواهد كرد و آنان اهل آتشند و در آن جاودانه خواهند بود).
خدای متعال در آیه 56 سوره نساء می‌فرماید «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا»، یعنی (یقیناً کسانی که به آیات ما کافر شدند به‌زودی آنان را به آتشی شکنجه‌آور و سوزان درآوریم، هرگاه پوستشان بریان شود، پوست‌های دیگری جایگزین آن می‌کنیم تا عذاب را بچشند؛ یقیناً خدا توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است).
خدای متعال در این آیه می‌فرماید این‌هایی که آیات قرآن را تکذیب می‌کنند به‌زودی در آتش جهنم می‌سوزند، هر چقدر پوستشان می‌سوزد تمام نمی‌شوند، عذاب باعث نمی‌شود این‌ها بمیرند، بلکه هر چقدر پوستشان سوخته می‌شود پوست جدید پیدا می‌کنند تا عذاب بچشند.
خدای متعال در آیه 12 سوره محمد فرموده است «إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَهُمْ»، یعنی (خداوند كسانی را كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند وارد باغ‌هائی از بهشت میكند كه نهرها از زير درختانش جاری است، در حالی كه كافران از متاع زودگذر دنيا بهره می‌گيرند و همچون چهارپايان می‌خورند و سرانجام آتش دوزخ جايگاه آن‌هاست).
خداوند در این آیه فرموده است خدا مؤمنین را در بهشتی وارد می‌کند که از زیر درختان باغ‌های آن نهرهایی جاری است، اما کافران در دنیا لذت می‌برند و می‌چرند و مانند چهارپایان زندگی می‌کنند، در قیامت جهنم جایگاه این‌هاست.
خدای متعال در آیه 34 سوره محمد فرموده است «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ»، یعنی (آنان كه كفر ورزيدند و مانع راه خدا شدند سپس در حال كفر مردند هرگز خدا از آنان درنخواهد گذشت).
خدای متعال در این آیه می‌فرماید آن‌هایی که کافر شده و مانع راه خدا شدند، و در حالی که کافر بودند مردند، هیچ گاه خدا این‌ها را نخواهد بخشید.
خدای متعال در آیه 18 سوره مجادله می‌فرماید «يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَى شَيْءٍ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْكَاذِبُونَ»، یعنی (به‌خاطر بياوريد روزی را كه خدا همه آن‌ها را برمی‌انگيزد آن‌ها برای خدا نيز سوگند دروغ ياد می‌كنند همانگونه كه امروز برای شما سوگند می‌خورند، و گمان می‌كنند با اين سوگندهای دروغ‌كاری می‌توانند انجام دهند بدانيد آن‌ها دروغگويانند).
خدای متعال در این آیه می‌فرماید قیامت روزی است که همه مبعوث و محشور می‌شوند، هیچ کس جا نمی‌ماند و گم نمی‌شود، هیچ کس فراموش نمی‌شود، همه با اعمالشان محشور می‌شوند، ریز و درشت اعمالشان همراهشان است، منافقان وقتی محشور می‌شوند، همان طور که در دنیا برای شما سوگند یاد می‌کردند و نفاقشان را پشت سپر دروغ قرار می‌دادند، در قیامت هم برای خدا سوگند یاد می‌کنند که ما با یهود و دشمنان رسول خدا (ص) ارتباطی نداشتیم، این‌ها خیال می‌کنند می‌توانند با این شیوه‌ها کارشان را پیش ببرند، بدانید که این‌ها همان دروغگویان هستند.
در این خصوص خدای متعال در آیات 19 تا 22 سوره فصلت فرموده است (و ياد كن روزى را كه دشمنان خدا به سوى آتش گردآورده و بازداشت و دسته دسته تقسيم مىشوند، تا چون بدان رسند گوششان و ديدگانشان و پوستشان به آنچه میکردهاند بر ضدشان گواهى دهند، و به پوست بدن خود مىگويند چرا بر ضد ما شهادت داديد مىگويند همان خدايى كه هر چيزى را به زبان درآورده ما را گويا گردانيده است و او نخستين بار شما را آفريد و به سوى او برگردانيده می‌شويد، و شما از اينكه مبادا گوش و ديدگان و پوستتان بر ضد شما گواهى دهند گناهانتان را پوشيده نمىداشتيد ليكن گمان داشتيد كه خدا بسيارى از آنچه را كه مىكنيد نمىداند).
خدای متعال در این آیات می‌فرماید دشمنان خدا در قیامت محشور می‌شوند، این‌ها از هر گوشه و کناری جمع می‌شوند، وقتی حضور پیدا کردند و جمع شدند سوگند می‌خورند و نفاقی که در دنیا داشته‌اند را انکار می‌کنند، بدی‌هایشان را انکار می‌کنند، در آنجا هم قسم می‌خورند و می‌گویند ما آدم‌های خوبی بودیم، خدای متعال می‌فرماید گوش‌هایشان علیه این‌ها شهادت می‌دهند، چشم‌هایشان علیه این‌ها شهادت می‌دهند، پوستشان علیه‌شان شهادت می‌دهد و رسوایشان می‌کند.
در ادامه این آیه آیات آمده است این‌ها به پوست خودشان می‌گویند چرا علیه ما شهادت می‌دهی؟ پوستشان به زبان می‌آید و می‌گوید آن خدایی که هر چیزی را ناطق قرار داده، ما را هم ناطق قرار داده است.
بنابراین علاوه بر انسان‌ها، همه حیوانات، جمادات، نباتات و همه عالم نطق دارند، این نطق در قیامت باز می‌شود و گناهان را نشان می‌دهد، وقتی این نطق باز شد، علیه آن کسی که می‌خواهد نفاقش را پنهان کند فریاد می‌زند.
خدای متعال در ادامه این آیات می‌فرماید خدا به آن‌هایی که به دروغ سوگند می‌خورند و سعی در پنهان کردن نفاقشان دارند می‌گوید شما چه چیزی را پنهان می‌کنید؟ نمی‌توانید چیزی را پنهان کنید وقتی که گوش، چشم و پوست شما علیه شما شهادت می‌دهند، نمی‌توانید بدی‌هایتان را پنهان کنید، امروز همه می‌بینند شما چه بودید و واقعیت‌ها آشکار می‌شود.
وقتی منافقین کارشان به این مرحله می‌رسد، خدای متعال در آیه 42 سوره نساء راجع به آن‌ها می‌فرماید (در آن روز کسانی که کفر ورزیده‌اند و از رسول نافرمانی کرده‌اند، آرزو می‌کنند که ای کاش با زمین یکسان می‌شدند. و از خدا هیچ سخنی را که در دنیا درباره قرآن و پیامبر به باطل و ناروا می‌گفتند نمی‌توانند بپوشانند).
خداوند در این آیه می‌فرماید امروز که این گونه همه چیز رو می‌شود و همه رسوا می‌شوند، آن‌هایی که کافر شدند و به جای اینکه از رسول اطاعت کنند، عصیان کردند، این‌ها آرزو می‌کنند خاک زمین شوند و با زمین یکسان شوند، این معنا را خدای متعال در آیه 40 سوره نبأ نیز آورده که این‌ها آرزو می‌کنند با خاک یکسان شوند، این‌ها نمی‌توانند هیچ چیزی را از خدا کتمان کنند و وقتی می‌بینند شرایط این گونه است می‌گویند ای کاش ما خاک بودیم.