برخی عبادت‌ها هم نیاز به استغفار دارد

به گزارش ایکنا از قزوین، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه قزوین، شامگاه یکشنبه ۱۳ آذرماه در پنجمین جلسه تفسیر قرآن به جمع‌بندی نکات آیه آخر سوره نوح پرداخت و گفت: در تفسیر قرآن هر چه ذهن ما درگیرتر باشد روزی بیشتری نصیبمان خواهد شد.

وی بیان کرد: سوره نوح با غفران‌الهی آغاز و با غفران‌الهی هم به پایان رسیده است. در باب غفران روایات نابی از اهل‌بیت(ع) مطرح‌ شده است. رسول مکرم اسلام (ص) می‌فرمایند که، کار خدا اینگونه نیست که درِ دعا را باز کند و بگوید مرا بخوانید اما درِ استجابت را ببندد، این شأن و سبک خدا و سنت الهی نیست.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین خاطرنشان کرد: در حدیث دیگری گفته شده که شما اگر اهل دعا نباشید خدا شما را نگاه و اعتنا نخواهد کرد؛ یعنی هم کسانی را که اهل دعا نیستند سرزنش کرده و هم دستور دعا داده است، معنا ندارد که خدا دعوت به توبه کند بعد توبه بنده را نپذیرد. ما باید با توبه و بندگی و عبادت به دامان خدا پناهنده شویم.

آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: حدیثی از حضرت امیر (ع) در ارشاد القلوب دیلمی جلد یک صفحه ۱۴۸ نقل است که در مسیر توبه و استغفار قدم اول را خدا برداشته و به سمت بنده باز‌می‌گردد و بنده اگر لیاقت داشته باشد به‌ خدا روی می‌آورد و توبه می‌کند یعنی تا خدا الهام نکند و توفیق ندهد بنده نمی‌تواند توبه کند، پس خداوند هم توفیق توبه می‌دهد و هم توبه‌پذیر است.

توبه امید به بخشش خداست

وی ادامه داد: ما بعد از توبه به غفران‌ الهی امیدوار هستیم. همه امکاناتی که خداوند از فهم و شعور و شناخت به انسان داده همگی برای شکر‌گزاری است، باید موضوع شکر هم همچون غفران موشکافانه تشریح و توصیف شود.

این مفسر قرآن‌ در ادامه تأکید کرد: خدا می‌فرماید ما به شما شنیدن و دیدن و درک کردن دادیم و به حیوانات چشم و گوش و قلب؛ این کجا و آن کجا، پس شکر آنرا به‌جا آورید؛ پس نمی‌شود خدا درِ شکر را باز بگذارد و درِ رشد و بزرگی و بالیدن و عظمت را به روی ما ببندد! هر چه انسان اهل شکر باشد مواهب الهی برای او افزایش پیدا می‌کند.

وی بیان کرد: اگر شکر نان و آب را به‌جای آورید خدا بر آن می‌افزاید و اگر شکر بصیرت و دانایی و زکاوت را به جای آورید خدا بر عمق و وسعت آن خواهد افزود، لئن شَکَرتُم لَاَزیدَنَّکم یعنی اگر شکر کنید بر ظرفیت وجودی شما افزوده خواهد شد.

آیت‌الله عابدینی گفت: امکان ندارد خدای متعال باب توکل را باز کند و انسان را به توکل کردن تشویق کند، اما متوکل در بن‌بست و مضیقه قرار گیرد؛ یعنی بگوید شیطان نمی‌تواند در کسانی‌که توکل به خدا دارند نفوذ کند، بعد متوکل را به حال خود رها کند، هر کس بر خدا توکل کند خدا برای او کافی‌است. گاهی خدا گلایه می‌کند که بنده، توجه من برای تو کافیست چرا خود را محتاج دیگران می‌بینی!

استغفار اولین مرحله‌ توبه است

وی اظهار کرد: کمیل‌بن زیاد می‌گوید از حضرت علی(ع) قواعد و پایه‌های اسلام را سوال کردم و حضرت پاسخ داد، سپس سؤال کردم بنده‌ای که دچار گناه می‌شود، سپس پشیمان شده و توبه و استغفار می‌‌کند، شما بگویید که این استغفار چیست؟ کمیل از حضرت خواست که حد استغفار را برای او تعریف کرده و روشن کند.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین ادامه داد: حضرت هم فرمود که استغفار همان توبه است، وقتی بنده مرتکب گناه می‌شود، به زبان استغفرالله می‌گوید و لب و زبانش به حرکت درمی‌آید، باید استغفارش جدی و حقیقی باشد و در قلبش اشتباه خود را بپذیرد، و تصمیم بگیرد که دیگر به‌سوی گناه باز نگردد، یعنی گناهی را که برای آن توبه می‌کند را حقیقتاً و از صمیم قلب بپذیرد.

اساس استغفار چیست؟

وی گفت: حضرت در پاسخ کمیل اساس استغفار را اینگونه بیان کرد که وقتی از گناه توبه می‌کنی یعنی به نخستین درجه اهل‌ ولایت دست‌یافتی و این اولین قدم برای ترک گناه است سپس فرمود برای تحقق استغفار باید۶ کار را انجام داد‌. اولین کاری که برای واقعی و تاثیرگذار بودن استغفار باید انجام داد این است که پشیمانی در توبه‌کننده مشهود باشد.

نماینده ولی‌فقیه در استان قزوین خاطرنشان کرد: دوم اینکه تصمیم جدی بگیرد که هرگز آن گناه را مرتکب نخواهد شد، سوم اینکه اگر با گناه خود حقوقی را ضایع کرده باید آن‌را ادا کند. چهارم هر حقی از خدا بر گردن اوست باید ادا شود، پنجم اینکه گوشتی که از حرام بر او اضافه شده است را ذوب کند و از بین ببرد تا گوشت به استخوان بچسبد و دوباره با مال حلال برود، ششم فرمود که بدن باید درد بندگی را بچشد همانگونه که لذت گناه را چشیده است.

آیت‌الله عابدینی اظهار کرد: البته که عبادت نباید سخت باشد بلکه باید عاشقانه و عارفانه انجام شود، البته در ابتدای راه، چشیدن مزه عبادت برای بنده‌ای که لذت گناه زیر دندانش رفته کمی دشوار است، ابتدای مسیر توبه سربالایی است و کم‌کم عبادت برای او شیرین خواهد شد.

این مفسر قرآن‌ گفت: سوالی که برای ما مطرح می‌شود این است که تا کی باید استغفار کنیم یا چرا بزرگان و اهل معرفت تا این حد اهل استغفار هستند؟ هر که معرفتش بیشتر باشد خود را به استغفار نیازمندتر می‌بیند، خدا از ما چه نمازی می‌خواهد و ما چه چیزی ادا‌ می‌کنیم؟ پس می‌شود بعد از هر نمازی استغفار کرد.

باید از برخی عبادت‌ها استغفار کرد

وی ادامه داد: چه بسیار نمازها، روزه‌ها و دعاها و عباداتی که انجام شده و بر ایمان ما تأثیری نداشته است، پس باید از آن عبادات هم استغفار کرد و شکاف ایجاد شده بین عمل ما و آنچه خواست خدای متعال است را با استغفار پر کرد.

آیت‌الله عابدینی یادآور شد: هرچه معرفت ما بیشتر باشد، بیشتر نگران حال خود خواهیم بود، از عرفا و بزرگان دین در این زمینه الگو بگیریم تا نگرانی آنان به ما هم منتقل شود که آخر کار ما اسفناک نشود، گاهی فرد قرآن را تلاوت می‌کند اما همان قرآن او را نفرین می‌کند چرا که فرد آلوده به ربا شده است، کسی که آیه‌ای را تلاوت کرد و پیشرفت و اثر گرفت یعنی حق تلاوت را به جای آورده است.

وی بیان کرد: در آیه ۱۰۲ آل‌عمران خدا در مورد حق تقوا صحبت می‌کند، گاهی به تقوا دعوت می‌کند، گاهی می‌گوید هرچه می‌توانید با تقوا باشید، اما در این آیه می‌فرماید با استعانت از نماز و روزه به تقوای خودت قوام و دوام بده و تقوایت را بالا ببر.

این مفسر قرآن‌ اظهار کرد: خداوند در آیه‌ای می‌فرماید که در راه خدا جهاد کنید و حق آن را به‌جای آورید، جهاد‌ اکبر جهاد با نفس است و به تعبیر رهبر انقلاب جهاد تبیین جهاد کبیر است، جهاد در جبهه و جنگ جهاد اصغر است؛ خداوند می‎فرماید مؤمنان حقیقی کسانی هستند که حق تلاوت و تقوا و جهاد را به‌جای می‌آورند. در مقابل مؤمنان حقیقی کافران حقیقی وجود دارند و کسانی می‌شوند که قدر خدا و دین و کتاب خدا را نمی‌دانند.

از تو حرکت و از خدا برکت

وی خاطرنشان کرد: خدا هر کس را بخواهد مشمول غفران می‌کند و هر کس را که نه، عذابش می‌کند. اینطور نیست که خدا سلیقه‌ای برخورد کند بلکه همه کارها از روی حکمت است. خدا کسانی را مشمول غفران قرار می‌دهد که اهل توبه باشند و خدا را ملجأ و پناه خود قرار دهند، پس شانسی نیست و به حرکت از سوی بنده و برکت از سوی خدا نیاز دارد.

آیت‌الله عابدینی در پایان گفت: همین که اراده می‌کنم که خدا مرا ببخشد مشمول یَغفِروا لمن یَشاء‌می‌شوم، خدا مشرک را نمی‌بخشد اما برای گناهانی کمتر از آن بخشش را اراده می‌کند، خدایا ما دنبال غفران تو هستیم تا خسارت زده نباشیم، پس ما را ببخش و بیامرز.